زمینه مداخلات تکنولوژیک همانند تحریک الکتریکی مغز ممکن است در فرایندهای شناختی و شخصیتی افراد وابسته به مواد همانند وابستگی به نیکوتین اثرگذار باشد. هدف هدف از انجام این مطالعه بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب در فرکانس آلفا، بر بازداری و تکانشگری افراد وابسته به نیکوتین بود. روش ها طرح پژوهش در این مطالعه نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل و شم بود. 30 نفر افراد وابسته به نیکوتین واجد شرایط از شهرستان مشهد و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها به صورت تصادفی به 3 گروه 10 نفره تقسیم شدند. گروه اول تحریک را در 8 جلسه 20 دقیقه ای و در ناحیه پیش پیشانی خلفی جانبی دریافت کردند. گروه دوم به شکل شم تحریک شده و گروه سوم به صورت کنترل هیچ تحریکی دریافت نکردند. داده های این مطالعه توسط تکلیف برو-نرو و پرسش نامه بارت (1995) جمع آوری شدند. بعد از 8 جلسه بازداری و تکانشگری افراد ارزیابی شدند و نتایج با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره ارزیابی شدند. همچنین بعد از 2 ماه، بازداری افراد توسط روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، ارزیابی شد. یافته ها اثربخشی مداخله تحریک جریان متناوب الکتریکی براساس موج آلفا بر بازداری در کوتاه مدت و بلندمدت به طور معناداری در گروه آزمایش با گروه های دیگر متفاوت بود (0/001=P). تفاوت معناداری بین این 3 گروه در تکانشگری وجود نداشت (0/7=P). نتیجه گیری مداخله تحریک جریان متناوب الکتریکی براساس موج آلفا برافزایش بازداری در کوتاه مدت و بلند مدت در افراد وابسته به نیکوتین موثر است. در نتیجه این روش ممکن است در آینده با پژوهش های بیشتر برای افزایش بازداری افراد وابسته به نیکوتین استفاده شود. این روش بر تکانشگری افراد وابسته به نیکوتین موثر است و باعث کاهش تکانشگری افراد وابسته به نیکوتین شد، اما اثر معناداری ندارد. این نتیجه گیری ها نیازمند بررسی ها و آزمایشات بیشتر است.

زمینه و هدف: اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه در ورزشکاران بسیار شایع است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای جریان متناوب(tACS ) بر بازداری پاسخ و توجه انتخابی ورزشکاران بیش­فعال/نقص­توجه بود. مواد و روش­ها: روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح  پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل و جامعه آماری آن 160 ورزشکار بیش فعال/نقص توجه 9  تا 11 سال (60 دختر  و 100 پسر) بود و از این تعداد 120 ورزشکار بیش فعال/نقص­توجه به شکل تصادفی انتخاب و  در سه گروه 40 نفری کنترل، شم و تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای جریان متناوب گمارده شدند. ابتدا پیش آزمون گرفته و سپس همه آزمودنی های گروه های شم و آزمایش، به ترتیب تحریکات ساختگی و واقعی آندی در 3F و کاتدی در 4F با جریان 1 میلی آمپر(10 هرتز)  را به مدت 15 دقیقه در 10 جلسه دریافت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله­ای دریافت نکرد بعدازآن هر گروه به طور مجدد موردبررسی و پس از دو هفته آزمون پیگیری صورت گرفت. در این پژوهش از آزمون عملکرد پیوسته و استروپ استفاده شد.  برای تحلیل داده­ها به شیوه تحلیل واریانس مرکب، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی بنفرونی با استفاده از نرم افزار آماریSpss  نسخه 21 استفاده شد(05/0≥p). ملاحظات اخلاقی: این طرح تحقیقاتی در پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی با کد اخلاق IR. SSRI. REC. 1401. 1361 تصویب شده است. از والدین رضایت نامه کتبی گرفته شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که tACS بر بازداری پاسخ(0001/0p=) و توجه انتخابی(0001/0p=) ورزشکاران دارای اختلال بیش­فعالی/نقص توجه اثربخش بوده است و منجر به بهبود بازداری پاسخ و توجه انتخابی آزمودنی ها شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده اعمال tACS 1 میلی آمپر می تواند به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای بهبود بازداری و توجه انتخابی ورزشکاران بیش­فعال/نقص­توجه مورد استفاده قرار گیرد.

پیش زمینه و هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای با جریان متناوب، بر توجه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص است. مواد و روش کار: 20 دانش آموز مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری خاص به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب گردیدند و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل (10 نفر در هر گروه) تقسیم شدند. ابتدا توجه انتخابی آزمودنی ها با کمک آزمون استروپ ارزیابی گردید. سپس در گروه آزمایش، بر اساس سیستم 20-10 دو الکترود آند به طور هم زمان در نواحی F3 و P3 و الکترود کاتد در ناحیه FP2 روی سر قرار داده شدند و جریان الکتریکی با فرکانس 10 هرتز (موج آلفا)، شدت 1 میلی آمپر و مدت 20 دقیقه ارائه گردید. پروتکل مشابهی برای گروه کنترل استفاده شد با این تفاوت که فقط 30 ثانیه تحریک دریافت کردند. در پایان مجددا آزمون استروپ گرفته شد. داده ها با استفاده از روش کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با موج آلفا توانست بر دقت و زمان واکنش دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص تاثیر مثبت و معنی داری (p<. 0/05) بگذارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل حاکی از آن است که تحریک الکتریکی با موج آلفا در ناحیه F3-P3 افراد دارای اختلال یادگیری می تواند بر روی بهبود توجه آن ها اثربخش باشد و کارکردهای توجهی آن ها را بهبود ببخشد. لذا می توان از این روش به عنوان یک روش غیر دارویی، برای بهبود کارکردهای توجهی این افراد استفاده نمود.

مقدمه: تحریک الکتریکی فراجمجمه ای (tES) یک روش غیرتهاجمی تحریک مغز است که می تواند با اعمال جریان الکتریکی ضعیف به جمجمه، تغییرات موقتی در تحریک پذیری نواحی قشر مغز ایجاد کند. تمایل متخصصان به استفاده از tES به عنوان یک ابزار مکمل یا جایگزین برای درمان اختلالات روانپزشکی و عصب شناختی در دهه گذشته به طور قابل توجهی رشد کرده است. این پژوهش به تبیین ماهیت تحریک الکتریکی مغز، دستگاه های تحریک کننده، تاریخچه آن، مکانیسم های فیزیولوژیکی زیربنایی و کاربرد آن ها در درمان اختلالات روانپزشکی و عصب شناختی پرداخته است. همچنین، نگاهی منسجم به اثرات آموزش شناختی همراه با tES در درمان بیماران روانپزشکی داشته است. نتیجه گیری: در زمینه اثربخشی مداخله tES بر اختلالات خلقی، اضطراب، اختلال نقص توجه بیش فعالی، اوتیسم، اختلال وسواس فکری-عملی و اسکیزوفرنی، پژوهش هایی انجام شده است و نشان داده اند که این روش درمانی در بهبود عملکرد شناختی، تعدیل هیجانات منفی و کاهش علائم بیماری افراد موثر است. بر این اساس، در کنار روان درمانی و درمان پزشکی، می توان از tES به عنوان یک درمان غیرتهاجمی برای کمک به بیماران مبتلا به مشکلات روانپزشکی استفاده نمود.

مقدمه هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب(tACS)، بر فعالیت موج آلفای ناحیه پیشانی افراد مصرف کننده متآمفتامین بوده است. روش در این مطالعه که از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و با گروه کنترل است، 20 نفر از افراد مصرف کننده متآمفتامین به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 10نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. ابتدا به منظور بررسی توان مطلق موج آلفا در ناحیه لوب پیشانی از آزمودنی ها EEG گرفته شد. سپس تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با فرکانس 10 هرتز(α-tACS)و یا تحریک شم روی ناحیه پیش پیشانی خلفی جانبی راست(F4) طی یک جلسه 20دقیقه ای اعمال شد. در پایان مجددا امواج مغزی هر دو گروه ثبت و داده ها با استفاده از روش کوواریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته ها نتایج نشان دادند که در گروه آزمایش توان مطلق موج آلفای نواحی F4، Fz، F3، F7 نسبت به گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته بود(05/0>p). نتیجه گیری بر اساس نتایج حاصل، تحریک الکتریکی با موج آلفا در ناحیه F4 می تواند توان مطلق موج آلفا را در قشر پیش پیشانی خلفی جانبی، تحتانی جانبی و مرکزی که در عملکردهای شناختی دخیل است را بهبود ببخشد. با توجه به نقش شناختی امواج مغزی آلفا، انتظار می رود تحریک tACS در فرکانس آلفا بتواند به عنوان روشی غیردارویی برای بهبود عملکرد شناختی در مصرف کنندگان متآمفتامین استفاده شود.

همراستا با ارائه درمان های سنتی همچون دارودرمانی در درمان افسردگی، امروزه روش های نوینی به منظور کاهش علائم و نشانگان خلقی این اختلا ارائه شده است که از جمله آنها درمان های موج سومی همچون درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب بر علائم خلقی بیماران افسرده انجام گردید. روش کار طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش در برگیرنده کلیه بیماران مبتلا به اختلال افسردگی مراجعه کنندگان به مراکز روانشناسی و روانپزشکی شهر بندرعباس بود و نمونه پژوهش نیز در برگیرنده 45 نفر از این افراد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب (TACS) و کنترل گمارده شده و داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه افسردگی بک گردآوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کواریانس تک متغیره) استفاده گردیده و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS V. 23 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها تحلیل داده ها نشان دهنده آن بود که میانگین پس آزمون گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد 13/12، گروه درمان با تحریک فراجمجمه ای 86/17 و گروه کنترل 00/26 بوده و بین گروه آزمایش با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با جریان متناوب با گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0>P). همچنین در مقایسه این دو درمان، داده های بدست آمده نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر علائم افسردگی اثرات بیشتری را داشتند. نتیجه گیری با در نظر داشتن یافته های این پژوهش می توان گفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به عنوان یکی از رویکردهای نوین روانشناسی اثرگذاری بالایی در کاهش علانم بیماری افسردگی داشته و می توان آن را به عنوان یک مداخله بالینی سودمند همراستا با درمان های دیگر به کار گرفت.

این پژوهش به منظور بررسی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای مغز بر حافظه کاری در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار انجام شد. بنابراین 48 شرکت کننده (18-30 سال) به روش هدفمند انتخاب شدند. سپس به طور مساوی به دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار تقسیم شدند. هر گروه به طور تصادفی به دو زیرگروه مساوی تحریک واقعی و ساختگی تقسیم شدند. تحریک واقعی و ساختگی با شدت جریان الکتریکی دو میلی آمپری به مدت 20 دقیقه و طی سه جلسه ارایه شد. نرم افزار ان-بک برای ارزیابی حافظه کاری استفاده شد. نتایج نشان داد گروه ورزشکار نسبت به غیر ورزشکار و گروه تحریک واقعی نسبت به گروه تحریک ساختگی دارای عملکرد بهتری بودند. گروه ورزشکار در شرایط تحریک واقعی در مرحله پس آزمون پیشرفت کردند. مطابق با یافته های حاضر تحریک الکتریکی مستقیم مغز به طوری که تحریک آند و کاتد به ترتیب بر روی قشر پیش پیشانی جانبی-پشتی چپ و راست اعمال شود، باعث بهبود عملکرد حافظه کاری در افراد ورزشکار می شود.

زمینه و هدف: ولع مصرف مواد غذایی (Food craving) به معنی تمایل قوی برای خوردن است که با مصرف بی رویه ی مواد غذایی نمود دارد. تحریک الکتریکی فراجمجمه ای (tDCS) روشی کم تهاجمی جهت تحریک مناطق مشخصی در مغز است که قادر به تحریک یا مهار انتخابی بخش های ویژه ای از کورتکس می باشد. در این مطالعه تاثیر روش tDCS در کاهش میزان ولع مصرف مواد غذایی ارزیابی می شود. روش کار: این مطالعه ی کارآزمایی بالینی تصادفی شده بر 30 بیمار مبتلا به ولع مصرف مواد غذایی انجام شد. گروه مداخله (15 نفر) جریان مستقیم با شدت 2mA به مدت 20 دقیقه دریافت کردند. در گروه شاهد (15 نفر) پس از قرار دادن الکترودها دستگاه روشن شد و پس از احساس سوزش اولیه توسط بیمار دستگاه خاموش می شد. بیماران توسط پرسشنامه ی استاندارد ولع مصرف مواد غذایی (FCQ-S, FCQ-T) ارزیابی شدند. یافته ها: قبل از انجام مطالعه، در میانگین نمرات پرسشنامه های FCQ-S و FCQ-T در بین دو گروه مداخله و شاهد تفاوت معنی داری وجود نداشت. بعد از انجام مطالعه، میانگین نمره ی پرسشنامه ی FCQ-S در گروه مداخله (tDCS) نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافته بود. همچنین، به طور مشابه، پس از انجام مطالعه، میانگین نمره ی پرسشنامه ی FCQ-T نیز در گروه مداخله (tDCS) نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافته بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه به نظر می رسد استفاده از روش tDCS در درمان بیماران مبتلا به ولع مصرف مواد غذایی موثر می باشد.

با توجه به کاستی های جسمی و روانی در دوره سالمندی ، انتخاب رویکرد درمانی مناسب می تواند در ارتقای سلامت و مشکلات روان شناختی آنها مؤثر باشد . بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی تحریک الکتریکی فراجمجمه ای و درمان نوروفیدبک بر کیفیت خواب سالمندان انجام شد . روش پژوهش نیمه­آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود . جامعه آماری شامل تمامی سالمندان بودند که در سال 1399 به مراکز مشاوره شهر تهران مراجعه کرده بودند . از بین آنها به شیوه نمونه­گیری دردسترس ، 45 نفر از سالمندان (60 تا 70 سال) که بر اساس معیارهای ورود و خروج مطالعه واجد شرایط بودند ، انتخاب و به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (تحریک الکتریکی فراجمجمه­ای و درمان نوروفیدبک) و یک گروه کنترل به نسبت یکسان گمارش شدند . به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه کیفیت خواب پترزبورگ استفاده شد . گروه آزمایش اول ، درمان تحریک الکتریکی فراجمجمه­ای را با استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی مغز II Dose Aو گروه آزمایش دوم ، درمان نوروفیدبک را با استفاده از دستگاه نوروفیدبک مدل 0.5 Ver A7990SA دریافت کردند. گروه کنترل به مدت دو ماه در لیست انتظار جهت دریافت مداخله قرار گرفت . داده های حاصل از پژوهش با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس تک متغیره در نرم افزار آماری 26 SPSSمورد تحلیل قرار گرفت . یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که هر دو روش تحریک الکتریکی فراجمجمه ای و درمان نوروفیدبک بر بهبود کیفیت خواب سالمندان اثربخش بودند؛ اما تفاوت معناداری بین اثربخشی این دو شیوه درمانی بر بهبود کیفیت خواب وجود داشت (001/0p<) و درمان نوروفیدبک اثربخش تر از تحریک الکتریکی فراجمجمه ای بر بهبود کیفیت خواب سالمندان بود . بر مبنای یافته های این پژوهش می توان از تحریک الکتریکی فراجمجمه ای و درمان نوروفیدبک به عنوان روش های مداخله ای مؤثر در بهبود کیفیت خواب سالمندان استفاده کرد .